Jest drogo, a będzie jeszcze drożej

Rynek zgłupiał już całkowicie. Nie piszę o rynku jabłek, bo temu ta przywara towarzyszy od dawna, ale o rynku maszyn sadowniczych czy nawet rolniczych. Każdy z nas widzi co się dzieje na rynku stali, która jest główną składową wartości maszyn. Mamy tu podwyżki do kilkuset procent r/r. Nawet w skali jednego czy dwóch miesięcy mamy podwyżki o kilkadziesiąt procent. Każdy z nas rozumie, że pociąga to za sobą wzrosty cen każdej maszyny. Sam zamawiałem talerzówkę i w ciągu miesiąca zdrożała ona o 2 tysiące złotych. Jeśli ktoś nie musi, po prostu drogich maszyn nie kupuje. Lepiej jest odłożyć zakup w czasie, może sytuacja się zmieni za rok czy dwa. Kiedyś musi przyjść unormowanie, bo taka relacja cen maszyn do cen produktów nie pozwala na funkcjonowanie rynku w dłuższym czasie.

Problem jest jednak wtedy, kiedy maszynę musimy kupić dajemy zaliczkę, a gdy przychodzi do finalizacji transakcji sprzedawca oświadcza nam, że cena wzrosła o ... i tu możemy sobie wstawić dowolne wartości, bo słyszałem o wzrostach 20% jak i 50%. W trudnej sytuacji są ci, którzy mają podpisane umowy na dofinansowanie. Tam są zabukowane konkretne kwoty i tyle dokładnie rolnik ma wydać a nie więcej. Różnicę trzeba więc pokryć z własnej kieszeni a są to kwoty liczone w tysiącach złotych albo wręcz sięgające kilkunastu tysięcy!

O dziwo, najbardziej głupieją cenniki maszyn rodzimej produkcji. Zachodni producenci nie podnoszą tak bardzo cen. Polscy producenci często podnoszą ceny maszyn, za które wzięli już zaliczki. Zachodni producenci robią to bardzo rzadko, tam są to wyjątki a u nas standard. Oczywiście tamte maszyny są droższe od naszych, jednak sadownicy chwalą sobie dotrzymywanie warunków z zamówień. Natomiast na polskich dostawców sadownicy generalnie narzekają. Ogólna zasada obrotu handlowego mówi, że umów należy dotrzymywać. Niewywiązanie się z niej rodzi roszczenie po drugiej stronie. Jeśli wpłaciliśmy zadatek, to niewywiązanie się z umowy rodzi konieczność zwrotu zadatku w podwójnej wysokości. W przypadku zaliczki wystarczy ją tylko zwrócić. Kwestia wzrostu cen nie może być też "ważną przyczyną społeczną" niedotrzymania umowy, bo jeśli ktoś się decyduje na sprzedaż czegoś, czego nie ma we własnym posiadaniu, to musi mieć świadomość możliwości zmiany ceny sprzedawanego produktu albo jego składowych. Tu właśnie dochodzimy do tej różnicy między producentami zachodnimi a rodzimymi.

Na Zachodzie standardem jest przyjmowanie zamówienia w momencie zweryfikowania możliwości wywiązania się z niego. Jeśli na firmie nie ma części bądź surowców, to nie przyjmuje się zamówienia. U nas jest inaczej. Zapewne wielu z Państwa doświadczyło współpracy z mechanikami, którzy przyjmują do naprawy każde auto a potem trzeba czekać nie wiadomo, ile na odbiór. To samo z ekipami budowlanymi. Nie inaczej było, z bliższymi nam, ekipami do cięcia czy usuwania sadów. Jest to problem wszystkich narodów na dorobku. Ponieważ model dojrzały, jaki obserwujemy na Zachodzie, zakłada, że najpierw gromadzi się materiały a potem z nich robi produkt i odsprzedaje się go klientowi. U nas producent boi się ryzyka bądź nie ma środków na to, aby gromadzić potrzebne surowce bądź półprodukty. My po prostu jesteśmy zbyt biednym społeczeństwem, by pracować w modelu zachodnim, to jeszcze nie ten etap rozwoju. Oczywiście każdy ma prawo albo i nawet obowiązek, dbać o swoje interesy i poziom dojrzałości rynku nie musi go interesować. Warto wówczas pamiętać jaka jest różnica między zaliczką a zadatkiem. Ceny maszyn zaczynają odrywać się od rzeczywistości sadowniczej. Jeszcze nasz rynek jest pędzony zakupami za dotacje, ale za chwilę czeka nas wyhamowanie popytu, bo przy spadającej opłacalności i dramatycznie rosnących cenach maszyn nikt tego kupował nie będzie. Jednak pamiętajmy, że stal używana jest nie tylko do produkcji maszyn rolniczych. Upadek rynku tych maszyn niekoniecznie musi spowodować spadek cen stali. Kiedyś zapewne i inne rynki, te bardziej dochodowe, nie wytrzymają wzrostu jej ceny, ale może to być dużo później niż nasza branża. To, że ceny stali się w końcu kiedyś załamią, w relacji do cen innych produktów, to rzecz pewna. Jednak kiedy to nastąpi? Na jakim poziomie rynek odnajdzie równowagę? Jak długo czeka nas jeszcze taka galopada cen? Tego nie wie nikt.