Nieprawidłowości w zatrudnianiu cudzoziemców – będzie kontrola

Najwyższa Izba Kontroli, współdziałając z Państwową Inspekcją Pracy wykryła nieprawidłowości w zatrudnianiu cudzoziemców. Ustalono, iż ze względu na znaczne ograniczenia kompetencji wojewodów, Straży Granicznej i urzędów pracy w zakresie kontrolowania i monitorowania procesu zatrudniania cudzoziemców, dochodziło do przekraczania granic w celach innych, niż podjęcie pracy. NIK zapowiada ogólnopolską kontrolę tego obszaru.

Kontrola podjęta została ze względu na rosnącą liczbę cudzoziemców mających poszukiwać pracy w Polsce. Izba zbadała obszar ubiegania się o dokumenty pozwalające na podjęcie pracy, natomiast samymi warunkami zatrudnienia zajęła się Inspekcja Pracy. Wyniki badań wskazują, że zawiniła zanadto ułatwiona procedura rejestracji oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi.

Obecnie, pracodawca mógł ubiegać się o zatrudnienie pracownika dwojako: w procedurze postępowania o wydanie zezwolenia na pracę przez wojewodę, bądź rejestrowania przez urzędy pracy oświadczenia o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca. NIK zauważa, że warianty różnią się między sobą kwestią płac: „wniosek o wydanie zezwolenia musiał zawierać precyzyjnie określone warunki płacowe, a oświadczenie jedynie warunki przewidywane.” W badanym obszarze województwa podkarpackiego w okresie 2014 – czerwiec 2015 90 proc. dokumentów dotyczących planowanego zatrudnienia cudzoziemców stanowiły oświadczenia pracodawców.

Pracodawcy nie mieli obowiązku przedkładania dokumentów potwierdzających możliwość faktycznego zatrudnienia deklarowanej liczby cudzoziemców lub udowadniających ich kwalifikacje, urzędy nie miały natomiast uprawnień do weryfikowania takiej możliwości. Poza tym wojewodowie, PUP i Straż Graniczna obowiązku ani prawnej możliwości utworzenia wspólnego systemu gromadzenia informacji o cudzoziemcach. W wypadku, jeśli nie podjął on pracy w ogóle, pracodawca musiał o tym poinformować, ale dopiero o 3 miesiącach (przy oświadczeniach, w ogóle nie było takiej konieczności).

W roku 2015 zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi wyniosła 782 222., natomiast w 2014 było to 387 398 (liczba wzrosła o 102%). W 2015 r. województwa wydały ogółem 61 151 zezwoleń, czyli o 40% więcej w stosunku do roku poprzedniego (było to wtedy 43 663 zezwoleń).
NIK skontrolowała 1478 zezwoleń lub oświadczeń – okazało się, że tyko 20 % podmiotów podjęło w Polsce pracę.

„Na podstawie ustaleń kontroli NIK stwierdziła, że obecny system działa na szkodę zarówno interesów gospodarczych Polski (ochrona polskiego rynku pracy) oraz UE i wymaga zmian w celu zabezpieczenia przed patologiami.” – czytamy w raporcie. W celu opanowania nieprawidłowości, wszczęta zostanie ogólnopolska kontrola.