Farmy fotowoltaiczne na gruntach rolnych
Coraz częstszym widokiem w Polsce stają się instalacje fotowoltaiczne lokalizowane na gruntach, które wcześniej wykorzystywane były do produkcji rolnej.
Wybór właściwej lokalizacji jest niezwykle istotny z punktu widzenia realizacji inwestycji. Należ zwrócić uwagę na takie kwestie jak: ekspozycja południowa terenu, brak zacienienia, odpowiednie podłoże. Oprócz tego ważną kwestią lokalizacyjną jest bliskość nieruchomości w stosunku do sieci średniego napięcia, co ułatwia uzyskanie warunków przyłączenia i późniejsze zawarcie umowy przyłączeniowej. Kolejną kwestią jest uzyskanie wymaganych prawem decyzji administracyjnych, które pozwolą na realizację inwestycji.
Prościej jest wtedy, gdy inwestor planuje postawić panele na ziemi, której jest właścicielem. W przypadku, gdy nie dysponuje odpowiednim areałem rozwiązaniem jest zawarcie umowy dzierżawy. Należy jednak pamiętać, że przygotowanie gruntu pod farmę fotowoltaiczną w 90 % leży po stronie właściciela ziemi, a nie inwestora. To właściciel ziemi musi zadbać o wszystkie pozwolenia, w tym pozwolenie na budowę i środowiskowe. Trzeba przejść przez podobną procedurę jak przy stawianiu budynku inwentarskiego. Wszystkie podatki związane z funkcjonowaniem farmy ponosi inwestor, to jednak na właściciela gruntu są wystawiane nakazy płatnicze.
Pierwszą z czynnością jest sprawdzenie czy nieruchomość, na której planuje się inwestycję, jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Realizacja inwestycji musi być zgodna z istniejącym planem przestrzennym, który ma swoje odzwierciedlenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalanym przez radę gminy. Jeżeli w danej gminie nie został uchwalony MPZP to ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewiduje, że w takiej sytuacji można zlokalizować inwestycję celu publicznego na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zgodnie z ustawą o gospodarowaniu nieruchomościami celami publicznymi są m.in. budowa oraz utrzymanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska. Niewątpliwie instalacja fotowoltaiczna służy ochronie środowiska i realizuje ten cel zamieniając energię z promieniowania słonecznego w energię elektryczną. W praktyce zdarza się jednak często tak, że gminy nie uznają instalacji OZE za inwestycje celu publicznego. W takim przypadku pozostaje ryzykowne postępowanie odwoławcze mogące znacznie opóźnić inwestycję lub wnioskowanie o wydanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy.
Jeżeli gmina uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego to w stosunku do instalacji odnawialnych źródeł energii wprowadza on szereg ograniczeń (np. dopuszcza jedynie budowę instalacji fotowoltaicznych o maksymalnej łącznej mocy 100 kW) lub wcale nie przewiduje możliwości realizacji inwestycji w odnawialne źródła energii. W takim wypadku możliwe jest podjęcie próby zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, co jednak może okazać się procesem długim i bardzo kosztownym.
Aby ułatwić realizację inwestycji OZE, w dniu 9 stycznia 2020 r. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych realizując wniosek zgłoszony podczas II posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych VI Kadencji, które odbyło się 2 grudnia 2019 r., zwrócił się do Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Pani Małgorzaty Jarosińskiej-Jedynak o zmianę przepisów w zakresie planowania przestrzennego w celu umożliwienia budowy farm fotowoltaicznych na gruntach klas IV-VI, na obszarach z obowiązującym planem zagospodarowania przestrzennego. Argumentem za zaproponowaną zmianą przepisów jest możliwość okresowego wypasu owiec na terenie farm fotowoltaicznych. W odpowiedzi Pani Minister stwierdza, iż niedopuszczalne jest stworzenie przepisów ingerujących w ustalenia obowiązujących planów miejscowych w sposób, który dopuści sytuowanie farm PV na gruntach klas IV – VI w przypadkach , gdy ustalenia planów nie przewidziały takiego zagospodarowania terenu. Pani Minister dziękuje za wskazanie problemu oraz informuje, iż podniesione zagadnienie zostanie poddane analizie w toku prac legislacyjnych nad reformą systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego.
Państwa członkowskie Unii Europejskiej wspólnie postanowiły do 2020 r. zwiększyć udział energii z OZE do poziomu 20% całkowitego zużycia energii. Zielona Energia powinna znaleźć także wsparcie w prawodawstwie krajowym, aby zgodnie z Polityką Energetyczną Polski do 2030 r. udział źródeł odnawialnych w finalnym zużyciu energii w 2020 r. wzrósł co najmniej do poziomu 15%.
Źródło: Michał Pawliczuk, Wielkopolska Izba Rolnicza