Kilka uwag o rynku owoców w bieżącym sezonie

GUS w grudniowym szacunku wynikowym ocenił, że zbiory jabłek w Polsce były o prawie 30% niższe w porównaniu z rokiem 2009.

O około 10% jabłek mniej zebrano także w „starej” UE. Niższe będą również zbiory w  Ameryce Południowej, a o prawdziwej jabłkowej drożyźnie donoszą z antypodów.

Polscy sadownicy sygnalizowali, że w wielu gospodarstwach  deficyt jabłek był jeszcze bardziej dotkliwy niż wynika to z wyliczeń GUS. Szacuję, że pomimo wysokich cen, na opłacalną produkcję jabłek ma w tym sezonie szanse najwyżej połowa gospodarstw. Dotyczy to przede wszystkim sadowników posiadających chłodnie KA, pod warunkiem jednak, że udało im się  wyprodukować owoce wolne od parcha, przy czym przechowalniczy stwarza w obecnym sezonie najwięcej problemów.

Oczywiście, ceny jabłek  zawarte w tabeli 1 dotyczą tylko owoców dobrej jakości, to znaczy jędrnych, bez parcha, z rumieńcem i o średnicy minimalnej 7,5 cm. Wyjątkiem są w zasadzie jedynie G. Delicious (ale bez ordzawień) Gala oraz Empire. Tu tolerowana jest średnica 7 cm.

Analizując dane z tabeli 1, warto zwrócić uwagę na kilka spraw. W przeciętnym sezonie, ceny hurtowe na Broniszach, po czerwcowych i lipcowych zwyżkach, we wrześniu i październiku  spadają – w miarę, jak na rynku przybywa jabłek z bieżących zbiorów. W tym roku stało się odwrotnie. Ceny hurtowe znacznie wzrosły i w zasadzie zastygły na  mało zróżnicowanym poziomie aż do stycznia 2011. Jedynie w grudniu odnotowano niewielki ich spadek. Jest to tendencja typowa, spowodowana zwiększeniem się zainteresowania konsumentów owocami południowymi. Funkcjonują jeszcze dawne nawyki związane z Bożym Narodzeniem. Wyraźniejszy ruch cen w górę stwierdzono natomiast w lutym. To typowe dla sezonów  z tak niską  podażą jabłek, że można mówić o rynku producenta – podobnie było w sezonie 2007/8.

Ceny detaliczne rosły powoli i zatrzymały się na poziomie zbliżonym do 4 zł/kg. Bardzo charakterystyczne są zresztą wyniki porównania wskaźników wzrostu cen hurtowych i detalicznych. O ile hurtowe były trzycyfrowe i zwykle przekraczały 100%, to detaliczne prezentowały się znacznie skromniej. Jest to także tendencja charakterystyczna dla sezonów o wysokim poziomie cen hurtowych. Detaliczne wykazują mniejszą skłonność do wzrostów po prostu dlatego, że wprawdzie kupcy przyzwyczajeni są do marż przekraczających 100% cen hurtowych, obawiają się jednak nadmiernie podnosić cen detalicznych, aby nie przekroczyć bariery popytu.

Ceny eksportowe  dotyczą odmiany Idared, mają zatem charakter minimalnych. Należy stwierdzić, że jeszcze kilka lat temu nie różniły się one w zasadzie od cen czerwonych odmian standardowych (Gloster, Jonagoldy, Szampion). Droższe były jedynie odmiany „białe” (Golden i Mutsu, Ligol oraz Gala). Obecnie daje się zauważyć stopniowy spadek zainteresowania odmianą  Idared, co widoczne jest również w postaci  cen, wyraźnie już „odstających” od wszystkich wymienionych odmian. Sadownicy powinni wyciągnąć z tego wnioski, podejmując decyzje o nowych nasadzeniach.

Na zakończenie warto przypomnieć, że koniunktura w eksporcie rozpoczęła się w tym sezonie bardzo wcześnie, bo już pod koniec grudnia ( w typowym sezonie jest to zwykle dopiero druga połowa stycznia). Jednym z powodów wysokich cen w lutym jest  konkurencja o jabłka pomiędzy eksportem, a rynkiem krajowym. To także przerabialiśmy w sezonie 2007/8.

Co do konkurencji dla jabłek ze strony cytrusów, to można powiedzieć, że dawno nie mieliśmy sezonu, w którym byłaby tak znaczna. Wprawdzie ceny hurtowe na Broniszach w ostatnim półroczu wahały się w granicach 3,0 - 4,3 zł/kg, z tendencją malejącą na początku roku, zaś na bazarach ceny zamykały się w granicach  5,75 - 7,0 zł/kg, ale w supermarketach było inaczej. Szcególnie w okjresie zimowym na porzadku dziennym były promocje, w trakcie których można było kupić pomarańcze dobrej jakości po 1,5 - 3,5 zł/kg. A mimo to, wysoklie c eny jabłek się utrzymują.

Tabela 1. Ceny jabłek w Warszawie w ostatnim półroczu [zł/kg]

Autor: dr Grzegorz Klimek (Instytut Ogrodnictwa)

×

×