Zamieranie pędów malin (Didymella applanata, Botrytis cinerea, Leptosphaeria coniothyrium, Elsinoe veneta, Verticillium spp. i Fusarium spp.)

netak 31 sierpień 2012

Zamieranie pędów maliny jest objawem porażenia przez różne grzyby pasożytnicze. W związku z tym wyodrębnia się 4 jednostki chorobowe:
- przypąkowe zamieranie pędów malin - Didymella applanata,
- zamieranie podstawy pędów malin - Leptosphaeria coniothyrium,
- szarą pleśń malin - Botrytis cinerea,
- antraknozę malin - Elsinoe veneta.
Rozwój wymienionych chorób bardzo często wiąże się z uszkodzeniami powodowanymi przez pryszczarka namaliniaka. W wyniku żerowania tego szkodnika, uszkodzone pędy są zarażane przez grzyby pasożytnicze.

Przypąkowe zamieranie pędów malin
Na liściach, łuskach okrywających pąki oraz na młodych pędach i drugorocznych widoczne są objawy przypąkowego zamierania pędów malin. Na liściach rozwijają się wzdłuż nerwu głównego brunatne plamy. Na pędach powstają fioletowobrunatne plamy wokół nasady liści. Następnie małe plamy powiększają się wzdłuż pędu i tworzą się rozległe smugi nekrotyczne, które sięgają aż do dolnych części pędu. Część plam opasuje pędy na całym ich obwodzie. W miarę drewnienia pędów, plamy stają się ciemnoszare lub brunatne, a na ich powierzchni widoczne są liczne, drobne i czarne punkty – piknidia. W wyniku porażenia przez tego patogena, następuje osłabienie wzrostu pędów oraz dochodzi do chlorozy liści. Jesienią plamy robią się szare lub srebrzystoszare, kora zaczyna pękać, a na jej powierzchni pojawiają się liczne, drobne otocznie grzyba. Rozwój silnie porażonych pędów jest zahamowany, obumierają pąki liściowe oraz osłabiony jest wzrost pędów bocznych.

Zamieranie podstawy pędów malin
Choroba ta różni się od przypąkowego zamierania pędów malin miejscem pierwszych objawów oraz terminem pojawiania się. Objawy tego patogena widoczne są w postaci brunatnych nekroz na przyziemnej części pędów lub na częściach wyżej położonych, które są uszkodzone przez owady. Porażeniu ulegają często wierzchołki pędów przyciętych przy ziemi, wycinanych w czasie przerzedzania plantacji malin. Nekrozy przyziemnej części pędów często obejmują pęd na całym obwodzie, kora obumiera i łuszczy się. Natomiast na zeszłorocznych pędach zaczynają więdnąć i zamierać kwiatonośne pędy boczne, które zasychają przed dojrzewaniem owoców. Na korze pojawiają się piknidia w postaci czarnych punktów, z których z kolei przy dużej wilgotności wyciekają gęste skupienia zarodników. Jesienią na korze pojawiają się czarne, drobne otocznie grzyba.

Szara pleśń malin
Grzyb ten poraża owoce, pędy, kwiaty oraz liście malin. Objawy porażenia pędów przez szarą pleśń są bardzo podobne do porażenia malin przez przypąkowe zamieranie pędów malin. W przypadku szarej pleśni, nekrozy rozwijają się głównie na dolnej części pędów, są rozległe, a granica między zdrową i chorą częścią pędu jest mniej wyraźna. W pierwszym roku rozwoju pędów, brunatne nekrozy obejmują często nasadę liści. Na powierzchni porażonych pędów tworzą się czarne sklerocja. Silnie porażone pędy przez szarą pleśń przedwcześnie zamierają. Porażone kwiaty obumierają i zasychają oraz w warunkach wysokiej wilgotności pokrywają się szarym, pylącym nalotem. Porażone owoce gniją i pokrywają się szarą pleśnią, zasychają oraz przez dłuższy czas pozostają na zaschniętych krzewach. Szara pleśń poraża również niedojrzałe owoce. W warunkach wysokiej wilgotności i temperatury, przeważnie na bardzo zagęszczonych plantacjach, dochodzi także do porażenia liści, które pokrywają się rozległymi i brunatnymi nekrotycznymi plamami.

Antraknoza malin
Objawy antraknozy widoczne są na pędach, liściach i kwiatach i czasem na owocach. Bardzo groźne są objawy na pędach, na których pojawiają się drobne, purpurowe plamy. Następnie plamy się powiększają i stają się szarobiałe, otoczone fioletowoczerwoną obwódką. Na plamach tworzą się drobne, szaroczarne acerwulusy, które są konidialną formą zarodnikowania grzyba. Porażona kora pędów malin pęka podłużnymi pasami. Silnie porażone pędy przedwcześnie zamierają. Patogen ten poraża ogonki liściowe. Czasem porażane są również blaszki liściowe, wówczas plamy na nich są szare, otoczone purpurową, a później brunatna obwódką. Objawy te podobne są do białej plamistości liści malin. Antraknoza malin poraża również szypułki kwiatowe i działki kielicha. Z porażonych kwiatów rozwijają się zielone, zdrobniałe i zasychające owoce. Patogen ten rzadko zakaża owoce, których pojedyncze pestkowce marszczą się i brunatnieją.
Zwalczanie
Aby ograniczyć występowanie patogenów powodujących zamieranie pędów malin należy: sadzić zdrowe rośliny, uprawiać odmiany odporne malin, prowadzić maliny przy drutach, co pozwala na szybkie obsychanie pędów i ułatwia dokładne pokrycie roślin cieczą użytkową, prawidłowo nawozić rośliny, głównie azotem - zbyt duże dawki tego składnika przyczyniają się do wzrostu podatności na choroby, odchwaszczać plantację oraz usuwać nadmiar młodych pędów, zagęszczających rzędy, na plantacjach nawadnianych bądź założonych na żyznej glebie wycinać do końca maja wszystkie latorośle oraz na plantacjach odmian letnich zaraz po zbiorze owoców usuwać pędy 2-letnie. W przypadku antraknozy malin, należy unikać nawadniania typu deszczowanie, wycinać i niszczyć porażone pędy oraz usuwać z pobliża plantacji dziko rosnące maliny i jeżyny, które mogą być źródłem choroby.
Obecnie do zwalczania zamierania pędów malin zarejestrowane są następujące preparaty:
- Mythos 300 SC,
- Rovral aquaflo 500 SC,
- Rovral Flo 255 SC,
- Sadoplon 75 WP,
- Signum 33 WG,
- Switch 62,5 WG,
- Teldor 500 SC.
Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z etykietą-instrukcją stosowania dołączoną do opakowania.