Koniec kredytów dla rolnictwa?

Wielokrotnie już o tym pisałem, ale kolejny raz okazało się, że sterowanie gospodarką przez urzędników, nawet przepełnionych szczytnymi ideami, jest fatalne dla ludzi. Otóż poprzedni nasz rząd postanowił polepszyć pozycję rolnika w relacji z bankami. Do tej pory rolnicy byli traktowani jak przedsiębiorcy, oczywiście ze swoją specyfiką. 7 stycznia 2024 weszła w życie ustawa, która zrobiła z rolnika klienta indywidualnego, dokładnie takiego samego jak osoby zatrudnione na etatach. Mimo sprzeciwu Związku Banków Polskich, mimo sprzeciwu organizacji rolniczych, rząd przeforsował swoją wizję rolnika w relacji z bankami i – w efekcie – rolnicy mogą zostać bez kredytów.

8 stycznia kredytowanie rolników zawiesił największy polski bank PKO BP. W ogóle pod znakiem zapytania staje dalsze finansowanie działalności rolniczej leasingiem. Świetny raport na ten temat przygotowała jedna z najsłynniejszych firm audytorskich na świecie – Deloitte. Co ciekawe zaraz wejdzie jeszcze unijna dyrektywa w zakresie kredytów, czyli CCD2, która jeszcze bardziej "będzie chroniła konsumentów" a wśród nich rolników.

W Polsce mamy 1,2 mln gospodarstw rolnych (pobierających dopłaty), z czego jednak tylko około 300 tysięcy to gospodarstwa towarowe i to tę grupę zmiany dotkną najbardziej. Otóż o ile można zrozumieć, że malutkich rolników, którzy prowadzą niewielką produkcję i z rzadka finansują się kredytami bądź leasingiem, można uznać na konsumentów i nadać im taką ochronę, o tyle w przypadku gospodarstw towarowych to jest raczej kolosalne utrudnienie. Z szacunków Deloitte wynika, że nawet 98% gospodarstw towarowych w Polsce posiłkuje się kredytem bądź leasingiem. Jest to oczywiste dla tej branży i gospodarstwa towarowe muszą mieć zapewniony stały dostęp do finansowania zewnętrznego, nawet jeśli osiągają zadowalające wyniki finansowe. Po prostu jest to efekt wysokiej bariery wejścia w postaci drogich maszyn oraz sezonowości sprzedaży i wahań cen, gdzie rolnicy posiłkują się finansowaniem płynnościowym. Kredyt w rolnictwie towarowym był zawsze, bo taka jest jego natura. Już w XVI i XVII wieku produkcja zboża, które z Polski płynęło na całą Europę była finansowana kredytem kupców gdańskich czy żydowskich. W ogóle na świecie część banków wyrosła z finansowania branży rolnej, najlepszym przykładem jest BNP Paribas czy Rabobank.

Nowe przepisy już działają i wprowadzają niepewność na rynku, niektóre banki przestały procedować wnioski rolników o kredyty, inne – jak wspomniany PKO BP – w ogóle ich nie przyjmują, wszyscy czekają, próbując się odnaleźć w nowych przepisach a tak naprawdę to liczą na zmianę tych niefortunnych przepisów. Najbardziej nowe przepisy dotkną bankowość spółdzielczą, które intensywnie finansuje działalność rolniczą. Jeśli przepisy pozostaną w mocy, to ta grupa banków zostanie bardzo osłabiona kosztami albo przerzuci je na swoich kredytobiorców, czyli rolnicy zapłacą więcej. Aż nie chce się pisać jakie cele przyświecają pomysłodawcom nowej ustawy i unijnym biurokratom od CCD2.