Co nam powie chwast?

Z definicji chwastów wynika, że są to wszystkie niepożądane rośliny w uprawie. To, że utrudniają ogrodnikowi życie jest oczywiste. Czy jednak nie na wyraźne życzenie ogrodnika? Może czasem warto zrozumieć prawdziwe znaczenie chwastów i spojrzeć na nie jako na darmową informację – np.: traktując je jako rośliny wskaźnikowe, pokazujące co w glebie „piszczy”.

Wskaźniki azotu i prawidłowego nawożenia
Bardzo dużą rolę we wszelkiego rodzaju uprawach stanowi azot. Jest on jednym z ważniejszych pierwiastków niezbędnym do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Stąd też wynika duże zainteresowanie chwastami azotolubnymi. Należą do nich między innymi gwiazdnica pospolita, mlecz zwyczajny, pokrzywa żegawka, przytulia czepna, rdest plamisty, szczawik żółty, tasznik pospolity, szczaw tępolistny lub barszcz łąkowy. W uprawach konwencjonalnych, stosując duże dawki nawozów azotowych ogranicza się wzrost roślin motylkowatych, a promuje wzrost tychże azotolubnych chwastów. Warto się więc zastanowić co oznacza wystąpienie tego typu chwastów. Podobnie w uprawach ekologicznych – zbyt intensywne stosowanie obornika powoduje ten sam efekt. Obecność tych azotolubnych „nieproszonych gości” oznacza dużą ilość azotu w glebie, ale jednocześnie wskazuje na szybkie jej postępujące zubożenie. Stąd też, zaleca się szybkie zwalczanie tego rodzaju chwastów, w celu uniemożliwienia pobrania im azotu.

Wskaźniki pH
Istnieją chwasty, które rozwijają się nie zależnie od pH podłoża, jednak poza tą grupą istnieje szereg roślin-chwastów, które zasiedlają typowo zasadowe lub typowo kwaśne stanowiska. Pojawienie się takich wskaźnikowych gatunków może być dla ogrodnika bardzo pomocne – np.: czas rozpocząć wapnowanie.

Wskaźniki uwilgotnienia
Niektóre gatunki chwastów wskazują na pewne cechy gleby, np.: występowanie skrzypu polnego i leśnego, mięty polnej czy też trzciny pospolitej sugerują silne uwilgotnienie w głębszych warstwach gleby. Dla wnikliwego obserwatora jest to wskazówka by drenować glebę i przystosować ją do upraw, które wymagają uregulowanych stosunków wodno- powietrznych.

Specyficzne gatunki
Istnieją pojedyncze gatunki chwastów, które wskazują dość sprecyzowane cechy. Np.: mak polny spędzający sen z powiek rolnikom bojącym się o zboże, może być zwiastunem dobrej informacji. Występowanie maku świadczy bowiem o zasobności gleby w bor.
Mniszek pospolity i rdest ptasi wskazują, że w glebie znajdują się metale ciężkie. I tutaj nie należy ich zwalczać, jak to było w przypadku chwastów azotolubnych. Mniszek i rdest pobierają cynk, chrom, ołów i kobalt.
Szczawie z kolei wskazują na występowanie w glebie krzemionki.
Na zakończenie pragnę zaznaczyć, że wystąpienie danego gatunku chwastu nie powinno stawiać nas natychmiast na nogi ani też skłaniać do podjęcia natychmiastowych, nie popartych analizami działań. Baczne obserwowanie przyrody i mądre interpretacje pozwolą na podjęcie ewentualnych decyzji w oparciu o inne czynniki wskazujące na dany problem.
Magdalena Wszołek
Źródła: Paradowski A., 2011, „Agrotechnika 11/2011”, Hortpress, http://www.polifoska.pl/module-Publikacje-action-System-file-content_79.html.html