Bezpieczeństwo żywności – jedna inspekcja

Obecny system sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem żywności jest bardzo rozproszony. Jest on wykonywany przez 5 instytucji kontrolnych, a mianowicie: Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS), Inspekcję Weterynaryjną (IW), Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) oraz Inspekcję Handlową (IH).
Podlegają one nadzorowi 19 ośrodków decyzyjnych: na szczeblu centralnym Ministrowi Zdrowia podlega PIS, Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi IW, PIORiN oraz IJHARS, Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podlega IH; na szczeblu wojewódzkim działalność każdej inspekcji nadzoruje jeden z 16 wojewodów. Ponadto Powiatowe stacje Sanitarno-Epidemiologiczne należą do administracji zespolonej w powiatach.
Konsekwencją takiego stanu jest bardzo skomplikowany system finansowania z różnych części budżetu.

Najważniejszym celem zakładanej przebudowy systemu bezpieczeństwa żywności w naszym kraju jest stworzenie zintegrowanego nadzoru i efektywnej kontroli w całym łańcuchu produkcyjnym i żywnościowym, „od pola do stołu”.
Dlatego też działające obecnie inspekcje zostaną zintegrowane i połączone w jedną Państwową Inspekcję Bezpieczeństwa Żywności (PIBŻ). Konsolidacja będzie się opierać na zasadzie równoprawności zadań, kompetencji oraz pracowników tworzących nową inspekcję. Kapitał ludzki dotychczasowych instytucji będzie jednym z głównych atutów PIBŻ. Zakłada się, że konsolidacji będą podlegać w całości IW, PIORiN oraz IJHARS, a w części PIS i IH, w jakiej sprawują nadzór nad bezpieczeństwem żywności.

Nadzór nad inspekcją będzie sprawował minister właściwy do spraw rolnictwa.
Nowa inspekcja będzie posiadała spionizowaną strukturę. Jednostki terenowe nie będą, jak dotychczas, podporządkowane wojewodom lub władzom samorządowym. Finansowanie PIBŻ zostanie zintegrowane i będzie się odbywać w ramach jednej części budżetowej. Dzięki temu inspekcja uzyska większą efektywność operacyjną, wyrażającą się np. możliwością oddelegowania pracowników do innej części kraju w celu wykonywania nieplanowanych zadań w sytuacjach kryzysowych lub potrzeb związanych na przykład z obsługą eksportu. Jednolity budżet pozwoli na racjonalizację wydatków i lepsze wykorzystanie posiadanych środków.

W większości państw członkowskich Unii Europejskiej proces konsolidacji instytucji nadzorujących bezpieczeństwo żywności odbył się na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. Aktualnie w 23 spośród 28 krajów UE przeprowadzono działania organizacyjne polegające na połączeniu instytucji kontrolnych. Głównym celem tych przemian była poprawa koordynacji i wzrost skuteczności, jednak wśród pozytywnych efektów zmian wymieniane jest efektywniejsze wykorzystanie powierzonych środków oraz zmniejszenie uciążliwości dla przedsiębiorców.
Zintegrowanie inspekcji zmniejszy ich liczbę, a tym samym skróci czas poświęcany przez przedsiębiorców na obsługę kontroli. Kolejny obszar uproszczenia to integracja rejestrów, które są obecnie prowadzone dla pokrewnych działalności przez każdą inspekcję oddzielnie oraz związanej z nimi sprawozdawczości.

Istnienie jednego organu odpowiedzialnego za relacje z zagranicznymi służbami bezpieczeństwa żywności przyczyni się do sprawniejszego prowadzenia działań związanych z otwieraniem zagranicznych rynków dla polskiej żywności.
Uchwalenie niezbędnych ustaw jest możliwe przed końcem 2016 r. Harmonogram prac przewiduje, że rok 2017 stanowiłby okres vacatio legis, podczas którego powołany pełnomocnik powinien przeprowadzić całość zadań niezbędnych do wdrożenia nowych przepisów. Według tego planu Państwowa Inspekcja Bezpieczeństwa Żywności rozpoczęłaby działalność z dniem 1 stycznia 2018 r.

Źródło: MRiRW, fot. Pixabay

×

×