Z kryzysu nadprodukcji da się wyjść. Przykład Francji

Choć francuscy sadownicy dopiero co protestowali, że sieci marketów nie chciały im podnieść cen, mimo, że koszty produkcji drastycznie wzrosły, to jednak ostatnie 20 lat należało do jednych z najlepszych w historii tamtejszego sadownictwa. Francuskie jabłka były jednymi z najdroższych w Europie i dalej takowymi są. Jednak dwie dekady prosperity nie wzięły się znikąd. W sobotę 11 lutego miałem przyjemność wysłuchać wypowiedzi Pana Daniela Sauvetre'a, prezesa francuskiego Związku Producentów Jabłek i Gruszek (ANPP), który przyjechał do Polski na zaproszenie Pana Roberta Sasa i IPSAD-u. Z wypowiedzi podczas prelekcji oraz rozmów kuluarowych można wyciągnąć kilka ciekawych wniosków. Dziś będzie o tych "20 najlepszych latach" francuskich sadowników.

Trochę mnie uderzyły te słowa, bo właśnie niecałe 20 lat temu Polska, ze swoją niebagatelną produkcją jabłek, dołączyła do unijnego rynku. Przez wiele lat Francja produkowała ponad 2 mln ton jabłek. Choć rynek wewnętrzny ani sprzedaż zagraniczna tego nie była w stanie wchłonąć, to jednak produkcja nie spadała, bo za niesprzedane owoce producenci otrzymywali rekompensaty. Za publiczne pieniądze zdejmowano nadwyżkę owoców z rynku, co gwarantowało stabilizację dochodów tamtejszych sadowników. Jednak efektem była ogromna nadprodukcja, która wisiała nad rynkiem i cenami jabłek w handlu. Ceny nie mogły osiągnąć zadowalających pułapów, bo presja podaży była ogromna. Sadownicy mieli gwarancję dochodów, ale te były dość niskie. 20 najlepszych lat branży zaczęło się od likwidacji tych dopłat. Siłą rzeczy pewna część producentów odeszła z branży, przeszła do innych gałęzi rolnictwa, bądź porzuciła uprawę ziemi. Odeszli ci, którzy nie byli w stanie sprzedać swoich owoców. Dziś Francja produkuje 1,5 mln ton, ponad 25% mniej niż 20 lat temu a francuskie jabłka są najdroższe w Europie. Abstrahując od wszystkich innych czynników, które złożyły się na pozycję cenowego lidera, to znaczna redukcja plonów była impulsem do zmian in plus, bez niej inne elementy organizacji rynku nie miałyby szansy zadziałać. Chciałbym, żeby słowa Pana Sauvetre'a dotarły do wszystkich w naszej branży. Początkiem wydźwigania się z kryzysu jest redukcja produkcji i ilości producentów. Wszelkiej maści dopłaty i interwencje na rynku tylko hamują ten proces. Wielką tragedią sadowników w Polsce była zeszłoroczna interwencja rządu na rynku i dopłata do skupu jabłek na przetwórstwo. To jest dokładnie taka sama patologia, która hamowała dochodzenie Francuzów do dzisiejszych cen ich jabłek i dopiero jej pokonanie da szansę na pewne zmiany.

Jak widać na ich przykładzie, z kryzysu nadprodukcji da się wyjść, trzeba jednak sobie uświadomić, że publiczne dopłaty i zapomogi tylko opóźniają to wyjście. Przyjmijmy też do wiadomości, że nie da się tego zrobić bez odejść z branży. Choć pewnie będzie to dla tych, którzy odejdą, bolesne i trudne, to jednak jest konieczne i nieuchronne, nawet jeśli nic nie będziemy robić, to to się wydarzy. Im szybciej to nastąpi, tym szybciej dojdziemy do naszych "20 najlepszych lat".

fot. Jacek Maliszewski