Blog Prof. Makosza: Dochodowość produkcji jabłek w 2016 roku

Plon jabłek różni się pod względem jakości. Różnice jakościowe są bardzo duże, wahają się od 10 d0 70 % jabłek wysokiej jakości i od 30 do 70 % niskiej jakości. W związku z tym różne są ceny i dochody. Dlatego dochodowość jest dokładniejszym miernikiem ekonomicznym od opłacalności produkcji jabłek.

Jeśli różna jakość, to i różne ceny skupu i zróżnicowany dochód brutto, którego poziom także zależy od wysokości plonu, kosztów produkcji i kierunków zbytu jabłek. W oparciu o średni plon wysokości 50 ton z hektara, całkowitych kosztów produkcji 50 tys. zł/ha i różniące się poziomy jakości jabłek, opracowałem 3 warianty dla odmiany Gala oraz z uwzględnieniem średnich ważonych cen skupu także dla dalszych 5 odmian jabłek. W wysokim poziomie mieszczą się jabłka odpowiadających wymogom rynku zagranicznego, średnim – wymogom rynku krajowego, a niskim – jabłka przemysłowe.

Tab. 1. Dochodowość produkcji odmiany Gala

Wariant I

Wariant II

Z liczb przedstawionych w tych tabelach,  nie trudno wywnioskować, że dochodowość jest ściśle zależna od poziomu jakości jabłek. Nawet wysoka cena skupu odmiany, nie ma wtedy większego znaczenia.

W wariancie I, z najwyższym udziałem jabłek wysokiej jakości, dochód brutto przewyższał całkowite koszty produkcji o blisko 10 tys.zł/ha. Na razie tylko kilka procent naszych producentów  jabłek osiąga takie wyniki. Na pewno będzie ich coraz więcej, gdyż to podstawowy warunek opłacalności i dochodowości w produkcji jabłek. Trzeba jak najszybciej swoje sady i sposoby produkcji dostosować do produkcji jabłek wysokiej jakości. Warto podkreślić, że wyniki jak wariancie I można osiągnąć w naszych warunkach glebowo-klimatycznych. W najbliższej informacji opiszę warunki przy  pomocy których można osiągnąć wysoką jakość jabłek, podobną jak w południowym Tyrolu.

Rośnie grupa producentów jabłek osiągających wyniki podobnych jak w wariancie II. Szacuję, że aktualnie ta grupa wynosi  do 30 %. Przy  50 % udziale jabłek wysokiej jakości, dochód brutto był zbliżony do kosztów całkowitych. Jest wielu producentów, którzy uzyskują około 30 % jabłek wysokiej jakości. Pozytywny wynik ekonomiczny osiągają tylko przy wyższych cenach skupu, np. jednokolorowych odmian. Sady z  udziałem jabłek wysokiej jakości poniżej 50 %, niezależnie od odmiany,  w przyszłości nie zagwarantują korzystnych wyników ekonomicznych.

Tab. 2. Dochodowość produkcji odmiany Gala

Wariant III

Wariant IV

Niestety, ale jeszcze najliczniejsza jest grupa producentów jabłek z bardzo niskim poziomem wysokiej jakości oraz wyższym niskiej jakości owoców, wariant III. Tylko przy bardzo wysokich cenach skupu jabłek przemysłowych, około 1.0 zł/kg można się spodziewać najwyżej zwrotu kosztów produkcji. A to jest mało prawdopodobne. Dlatego warto się zastanowić nad sensem produkcji takich jabłek.

Czy przez wzrost plonu  i wysokiego udziału jabłek niskiej jakości, można istotnie poprawić wynik ekonomiczny. Jak wynika z liczb przedstawionych w wariancie IV, przy plonie 70 ton z hektara i udziału 20 % wysokiej jakości, dochód brutto jest podobny jak wariancie II, z plonem niższym o 20 ton. Wyższy plon to większe koszty i więcej problemów ze zbytem jabłek. Chciałbym mocno podkreślić, że przy rosnących wymaganiach  jakościowych o korzystnym wyniku ekonomicznym, nie decyduje wysokość plonu, a bardziej jakość jabłek. Nie " masa to kasa " ale " jakość to kasa ".

Tab. 2. Dochodowość produkcji sześciu odmian jabłek

Liczby w tabeli 2 obrazują dochodowość 6 odmian jabłek obliczoną o średnie ważone ceny skupu. Dochód brutto dzielony przez uzyskany plon. A takie uzyskuje się w plonie z różną jakością i  cenami skupu. Tylko u odmiany Gala z najwyższą średnią ceną ważoną uzyskano znaczącą nadwyżkę przy wysokim udziale jabłek wysokiej jakości, i bliski poziomu całkowitych kosztów produkcji w wariancie II. Przy wysokim udziale jabłek wysokiej jakości odmiany Golden Delicious. dochód brutto był podobny do kosztów produkcji. Głównie ze względu na niskie ceny skupu, bardzo niska była dochodowość  we wszystkich wariantach odmian dwukolorowych. Szczególnie w wariancie III, w którym nawet tylko przy kosztach bezpośrednich ( około 50 % kosztów całkowitych ) dochód brutto był poniżej 25 tys. zł/ha. W naszej produkcji jabłek  dominują odmiany dwukolorowe, jak Idared, Sampion, Jonagold czy Ligol. Producenci tych odmian ponieśli wielkie straty w ubiegłym roku.

Krótkie wyjaśnienie różnic między opłacalnością i dochodowością produkcji jabłek. Opłacalność produkcji oblicza się o jedną cenę, mnożoną przez plon, zaś dochodowość o kilka cen skupu uzyskanych z powodu różnej jakości jabłek. Dlatego  wynik dochodowości jest zawsze niższy od wyniku opłacalności. Przykład z wariantu I. Cena skupu odmiany Gala 1.35 zł/kg,50 ton ha = 67.5 tys.ha. Dochód wyższy o około 14 %. Przy niższej jakości jabłek ten procent jest jeszcze wyższy. Dochodowość jest niewątpliwie dokładniejszym miernikiem wyniku ekonomicznego w produkcji jabłek.

Prof. dr hab.Eberhard Makosz

Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych

×

×